Krótka historia aromaterapii
Historia olejków eterycznych jest tak bogata i głęboka, jak same zapachy – obejmuje wiele kontynentów i kultur- oraz trwa od starożytnej historii do współczesnych praktyk aromaterapii. Silne ekstrakty botaniczne były integralną częścią ludzkości w zastosowaniach leczniczych, duchowych i kosmetycznych przez minione wieki. Olejki eteryczne nadal stanowią niezapomnianą część współczesnego zdrowia i dobrego samopoczucia.
Starożytne początki
Stosowanie olejków eterycznych sięga najwcześniejszych cywilizacji ludzkich. Starożytnym Egipcjanom często przypisuje się pionierstwo w zakresie technik ekstrakcji, które położyły podwaliny pod współczesną aromaterapię. Wykorzystywali oni olejki eteryczne do różnych celów, od balsamowania zmarłych i ceremonii religijnych po codzienną pielęgnację urody. Archeolodzy odkryli w grobowcach faraonów alabastrowe słoje, wciąż zapieczętowane, wypełnione pozostałościami aromatycznymi, świadczącymi o ich wartości w zaświatach. Wysoko ceniono rośliny takie jak mirra i kadzidło. Według tekstów chrześcijańskich olejki te ofiarowano nowo narodzonemu Jezusowi razem z drogocennym złotem.
Rozszerzanie wpływów aromaterapii
Z Egiptu wiedza o olejkach eterycznych rozprzestrzeniła się na inne kultury. Grecy również stosowali związki aromatyczne, a takie postacie jak Hipokrates, często nazywany „ojcem medycyny”, opowiadały się za ich leczniczymi korzyściami. Hipokrates wierzył w stosowanie aromatycznych fumigacji dla poprawy zdrowia i zapobiegania chorobom. Rzymianie włączyli olejki eteryczne do swoich rytuałów kąpielowych i zabiegów medycznych, i z czasem rozszerzyli stosowanie aromatów w całym swoim imperium łącznie z Europą.
Na Wschodzie Indie rozwijały własne, bogate tradycje związane z olejkami eterycznymi, szczególnie w ramach ajurwedyjskiego systemu leczniczego. Jego początki sięgają ponad 3000 lat. Ajurweda włącza olejki eteryczne do holistycznych praktyk uzdrawiania, aby zrównoważyć ciało i umysł. Podobnie w Chinach olejki eteryczne były składnikiem tradycyjnej medycyny chińskiej, stosowanej w celu promowania harmonii pomiędzy fizycznymi i emocjonalnymi aspektami ciała.
Średniowiecze i renesans
W średniowieczu w Europie olejki eteryczne zostały włączone do praktyk mnichów. Byli oni jednymi z nielicznych piśmiennych ludzi mających dostęp do starożytnych tekstów. Klasztory stały się ośrodkami wiedzy zielarskiej, obejmującej destylację roślin w celu uzyskania olejków aromatycznych i leczniczych.
W tym okresie w świecie islamskim rozpowszechniły się także aromatyczne zioła i olejki. Awicenna, pochodzący z Persji filozof i alchemik, udoskonalił proces destylacji olejków eterycznych.
Wraz z wkroczeniem Europy w okres renesansu nastąpiło odrodzenie zainteresowania sztuką i nauką. Duże nadzieje pokładano w alchemii, wykorzystywanej do ekstrakcji olejków eterycznych. W tym czasie nastąpił wzrost badań nad roślinami i ich potencjalnymi korzyściami, co zostało udokumentowane w wielu zielnikach i farmakopeach na całym kontynencie.
Woda królowej Węgier - Larendogra
Ciekawym polskim akcentem w historii aromaterapii jest Woda Królowej Węgier, czyli Eau de la Reine d’Hongrie – spolszczone słowo “Larendogra” wynika z wymowy francuskiej nazwy. Były to pierwsze w historii perfumy wykorzystujące jako bazę alkohol etylowy uzyskany z destylacji wina. Wynalezienie receptury wody przypisuje się Elżbiecie Łokietkównej, córce Władysława Łokietka, która była królową Węgier (1305-1380). Królowa cierpiała na reumatyzm i specjalnie dla niej opracowano formułę zawierającą olejek rozmarynowy i tymiankowy. Destylacja rozmarynu i tymianku z winem pozwalała na otrzymanie alkoholowego roztworu tych olejków. Pierwsza prezentacja „Wody Królowej Węgier” odbyła się w Paryżu na dworze króla Francji Karola V Mądrego w 1350 roku. Od tego czasu woda stała się hitem na wielu dworach europejskich, aż do czasu stworzenia wody kolońskiej w 1792 roku.
Nowoczesne postępy
Prawdziwy potencjał handlowy i leczniczy olejków eterycznych zaczął być realizowany w XIX wieku wraz z postępem metod ekstrakcji chemicznej. Rewolucja przemysłowa ułatwiła masową produkcję i globalną dystrybucję olejków eterycznych, czyniąc je bardziej dostępnymi. Pod koniec XIX i na początku XX wieku społeczność naukowa rozpoczęła badania mające na celu zrozumienie właściwości i zalet olejków eterycznych, kładąc podwaliny pod nowoczesną dziedzinę aromaterapii.
W latach trzydziestych francuski chemik René-Maurice Gattefossé ukuł termin „aromaterapia” po tym, jak osobisty wypadek pokazał mu uzdrawiającą moc olejku lawendowego. Jego prace, wraz z pracami późniejszych praktyków, takich jak Jean Valnet i Marguerite Maury, pomogły w ustanowieniu aromaterapii jako szanowanej dyscypliny terapeutycznej.
Współczesne znaczenie
Dziś olejki eteryczne są cenione ze względu na swoje właściwości aromatyczne, ale także na ich działanie lecznicze. Są one nieodłącznymi składnikami zabiegów odnowy biologicznej, a także przedmiotem badań naukowych pod kątem ich potencjalnych korzyści zdrowotnych.
Od starożytnych grobowców po nowoczesne spa, olejki eteryczne przekroczyły czas, udowadniając swój trwały urok i znaczenie. W miarę jak nadal badamy i rozumiemy złożoną chemię tych cudów natury, ich starożytne dziedzictwo wzbogaca nasze współczesne życie, łącząc przeszłość z teraźniejszością w każdej pachnącej kropli.
